Krynki i okolice
Wędrówka po naszych terenach
- Szczegóły
- Utworzono: sobota, 23 styczeń 2010 21:29
- Poprawiono: niedziela, 01 październik 2017 19:35
- Barbara Turycz
- Odsłony: 4944
Zapraszamy do wspólnej wędrówki po naszych pięknych, ciekawych zakątkach i do głębokiego, pełną piersią oddechu - powietrze tu czyste i zdrowe. Centrum Krynek - Plac Jagielloński, zdobi go zielona wysepka - oaza dobra na krótki wypoczynek wśród wielu ciekawych gatunków drzew i krzewów (sosna czarna, daglezja, jodła kalifornijska, żywotnik zachodni). Ulica Kościelna - w głębi dorodne lipy drobnolistne, po prawej stronie, za mostem obiekt rekreacyjno - wypoczynkowy, za którym widnieje zalew o powierzchni około 5 ha. Zbiornik jest siedliskiem wielu organizmów roślinnych i zwierzęcych, można tu powędkować. Nieco wyżej, wspierając się o zalew, rozciągają się pozostałości parku dworskiego, zwanego Starym Parkiem. Wspaniale relaksuje spacer alejkami, nieco zarośniętymi, zatopionymi wśród okazałych rozłożystych, dających przyjemny chłodek lip. Tutaj swoje źródła bierze Krynka i kieruje swe wody w stronę granicy państwa z Białorusią. Czas i wojny zniszczyły budynki istniejącego tu niegdyś folwarku de Virionów. Jedyną pozostałością są ruiny obory.
Zwracamy się ponownie w stronę ulicy Kościelnej. Wzrok przyciągają wieże kościoła. Murowana świątynia została wybudowana w 1913 roku na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościółka. Autorem projektu był jeden z najwybitniejszych ówczesnych architektów - Stefan Szyller (autor m.in. mostu i wiaduktu Poniatowskiego w Warszawie). Kościół zbudowany został w stylu neogotyckim. Barokowe wyposażenie wnętrza świątyni pochodzi z XVII i XVIII wieku i zostało częściowo przeniesione z rozebranego obiektu drewnianego. Z końca XIX wieku pochodzi neobarokowa brama dzwonnica.
Ulicą Kościelną wracamy do centrum Krynek. Przy jednej z dwunastu ulic odchodzących od Placu Jagiellońskiego - ulicy Cerkiewnej - znajduje się świątynia wyznawców prawosławia. Według przekazów historycznych pierwsza cerkiew w Krynkach została wybudowana na początku XVI wieku. W 1804 roku drewniana cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny spłonęła wraz z całym wyposażeniem i dokumentami. Odbudowaną w 1828 roku cerkiew drewnianą postanowiono w roku 1864 zamienić na murowaną. Powstała budowla w stylu eklektycznym - z przewagą elementów neoromańskich w połączeniu z bizantyjskimi - charakterystycznym dla architektury cerkiewnej tego okresu.
Udajemy się w stronę ulicy Garbarskiej. Widzimy ruiny Wielkiej Synagogi - najstarszej w Krynkach - z 1756 roku. Był to obiekt klasycystyczny z ciosów granitowych, murowany, z dwuspadowym dachem, z dwoma babińcami. Synagoga została zniszczona przez Niemców w 1944 roku, natomiast doszczętnie zburzona w 1971 roku. Przy ulicy Czystej zachowała się "Bożnica Słonimskich Chasydów". Jest to obiekt z I połowy XIX wieku. Najmłodsza bożnica - "Kaukaski Beth Midrasz" położona jest przy ulicy Piłsudskiego. Nazwa pochodzi od biednej żydowskiej dzielnicy "Kaukaz". (Z Kaukazu sprowadzano skóry do miejscowej garbarni). Jest to obiekt murowany, dwukondygnacyjny, z czterospadowym dachem. Okna z półkolistymi zwieńczeniami rozmieszczono nieregularnie. Budynek posiada ozdobny fryz i gzymsy. Obecnie mieści się tu GOKiS. Żyjących w Krynkach Żydów przypomina również największa żydowska nekropolia w północno - wschodniej Polsce. Kirkut mieści 3 tysiące macew i dzieli się na część starą (XVII - XVIII w.) i nową (XIX - XX w.).
Wśród malowniczych wzniesień i zagłębień o charakterze wąwozów, pokrytych bujną szatą roślinną, docieramy do rzeki Nietupa. Mijamy wznoszący się po lewej stronie stary, mocno sfatygowany młyn wodny. Dalej "Szlakiem Tatarskim" wędrujemy aż do przystanku Górka. Tu skręcamy na prawo i po przebyciu około 1 km zatrzymujemy się w maleńkiej Górce. Miejscowość ta, podobnie jak Kruszyniany, jest ściśle związana z osadnictwem tatarskim. Do dzisiaj istnieje tam drewniany dworek, przetrwały resztki budynków gospodarczych i piękna, stara aleja lipowa.
Nieopodal, za Górką, rozpoczyna się teren rezerwatu "Nietupa", ciągnący się w południowym kierunku, ku Sannikom. Niewątpliwą jego atrakcją są bobry. Ze względu na niewielkie zaludnienie i sprzyjające warunki terenowe, obszar ten stał się naturalną ostoją tego i mnóstwa innych gatunków zwierząt, szczególnie ptaków (około 120 gatunków). Najbardziej interesujące spośród nich to: rybołów, orlik krzykliwy, sieweczka rzeczna, rycyk, bekas, orzechówka. Do wnikliwszych obserwacji niezbędna jest lornetka, a cisza i spokój zapewnione. Rezerwat opuszczamy w okolicy Sannik i drogą żwirową podążamy w kierunku Kruszynian. Na trasie warto zatrzymać się przy wieży widokowej /w lewo od drogi/ górującej nad terenem. Wysoka, drewniana platforma, wybudowana przez Nadleśnictwo Krynki, pozwala ogarnąć wzrokiem bliższą i dalszą okolicę. U stóp rozciąga się rezerwat Nietupa, ściele się pejzaż gminy. Wracamy na drogę i zatrzymujemy się w Kruszynianach. W środku wsi, na niewielkim placyku, wśród wiekowych drzew, otoczony kamiennym murem, stoi drewniany meczet. Wzniesiony został na planie prostokąta, posiada dwie narożne wieże z półksiężycami. Za meczetem, na niewielkim pagórku, znajduje się mizar - cmentarz, również otoczony murem. Najstarsze, "wrośnięte" w ziemię kamienie nagrobne oraz wiekowe sosny, dają świadectwo odległym początkom tego cmentarza - koniec XVII wieku. Z Kruszynian, szosą, wracamy do Krynek. Jeżeli jednak wędrowanie nie wyczerpało całkowicie, warto od Kruszynian ruszyć na wschód, do granicy z Białorusią, by powędrować przez pustoszejące, opuszczone i chylące się nieuchronnie ku upadkowi siedliska rozsianych tam, małych dzisiaj wsi: Rudaki, Łosiniany, Ozierany Wielkie, Ozierany Małe, Łapicze. Przewędrować, by poszukać śladów minionych epok i dotknąć śladów, śladów znikających za sprawą współczesnej historii: przydrożne kapliczki, drewniane krzyże, zabytkowe zagrody, drewniane domy z przełomu XIX - XX wieku, kryte słomą strzechy. Na trasie Łosiniany - Ozierany Wielkie powstaje oparty na naturalnym cieku wodnym zalew o powierzchni około 20 ha. Budowa akwenu opiera się na wykorzystaniu istniejącego ukształtowania terenu i będzie służyć szeroko pojętej rekreacji.
Opracowano na podstawie przewodnika "Krynki i Okolice", który powstał podczas realizacji przez uczniów programu autorskiego "Walory przyrodnicze i kulturowe naszego regionu"